دوشنبه, بهمن ۴, ۱۳۹۵ – ۰۱:۰۶
هدف: گسترش آگاهی دانشجویان در زمینه ی دین، پیامبری، اسلام، امامت و ولایت
اندیشه اسلامی دو از تعریف دین و آشنایی با ادیان بزرگ ابراهیمی شروع و به بحث نبوت و امامت و مهدویت می پردازد.شرایط زندگی در عصر غیبت و رجوع به فقیه مبحث پایانی این درس است.
آزمون میان ترم تا اول بخش خاتمیّت طبق قرار اول ترم ان شاء الله برگزار خواهد شد.
محتوای درس
فهرست :
مقدمه
فصل اول : پیشینه ی دین وپیامبری
الف ) تعریف دین وپیشینه ی آن در تاریخ
تعریف دین
تعریف دین از دیدگاه قرآن
پیشینه ی دین در تاریخ
فطری بودن دین
ب ) یهودیت و مسیحیت : پیدایش وسرنوشت آنها
پیدایش وفرجام مسیحیت
خلاصه ای از پیشینه ی پیدایش دین یهودیت
پیدایش صهیونیسم وتاسیس دولت اسرائیل
پیدایش و فرجام مسیحیت
کتاب مقدس و بخش های تشکیل دهنده آن
دیدگاه اهل کتاب نسبت به کتاب مقدس
دیدگاه قرآن درباره کتاب مقدس
تاثیر مسیحیت بر جامعه غربی در مقایسه با تاثیر اسلام بر پیرایش تمدن اسلامی
تاثیراسلام در پیشرفت تمدن اسلامی
فصل دوم : اهداف ، ابعاد و قلمرو دین
ضرورت نبوت
نبوت تحت دو عنوان کلی
نبوت عامه و نبوت خاصه
دعوت به توحید
آشنا کردن مردم با حکمت تعالیم الهی و تزکیه و تطهیر
معنای وحی
انواع وحی
معنای معجزه
ویژگی های معجزه
عصمت انبیاء
اقسام عصمت
نقش دین در زندگی دنیایی
علم گرایی
حقوق انسان ها
راز جاودانگی و حقانیت شریعت اسلام
ابزارهای عالمان دین اسلام
دیدگاه هایی درباره کثرت ادیان
رابطه ی علم و دین
ویژگی های علوم تجربی
دیدگاه اسلام درباره علوم تجربی
خداوند بر مردم دو حجت دارد
انواع رابطه علم ودین
فصل سوم : شناخت اسلام
تعریف اسلام
ابعاد اعجاز قرآن
از مصادیق اعجاز علمی قرآن
اعجاز قرآن از نظر خبرهای غیبی
خبر بازگشت پیامبر به مکه
دلایل تحریف ناپذیری قرآن
سنت
حجیت سنت
دلایل نقلی حجیت سنت
عقل و جایگاه آن در شناخت دین
تقسیمات عقل
حجیت عقل
رابطه عقل و دین
خاتمیت
خاتمیت در قرآن
تفاوت نبی و رسول
خاتمیت در روایات اسلامی
شبهات دوباره ی خاتمیت
روش فهم دین
روشمند بودن فهم دین
فصل چهارم امامت و ولایت
امام
تاریخ پیدایش اختلاف در مسئله امامت
دستاوردهای بحث در باب امامت
نیاز به وجود امام
ادله نصب و عصمت امامان
دلایل شیعه که بر امامت علی (علیه السلام) دلالت می کند
دلایل روایی
حدیث سفینه
امامام دوازده گانه
عصمت امامان
دلایل عصمت
غیبت حضرت مهدی(علیه السلام) در دو نوع است
قرآن و غیبت
راز غیبت
معنای انتظار
فصل پنجم :مرجعیت وولایت در عصر غیبت
دلایل و تعالیم اسلامی بر ضرورت تشکیل حکومت
معنای ولایت فقیه
اهداف و وظایف حکومت ولی فقیه
برخی از اهداف حکومت ولایت فقیه
ولی فقیه
سخن امام رضا (علیه السلام) بر وجود حاکم در جامعه اسلامی و امر به اطاعت
ادله ی ولایت فقیه
مبنای مشروعیت ولایت فقیه
نقش و جایگاه مردم در نظام ولایت فقیه
انتصاب یا انتخاب ؟
ولایت یا وکالت
نمونه ی پرسش های درس اندیشه ی اسلام ۲
الف) عبارت درست و نادرست را مشخص کنید.
۱- دین از دیدگاه قرآن اسلام است یعنی تسلیم شدن در برابر خداوند و هر کس جز دین اسلام را معتقد باشد پذیرفته نیست.
۲- پیشینه ی دین به زمان حضرت آدم بر می گردد بنابراین اولین مخلوق خدا، پیامبر بوده تا دین از ابتدا همراه بشر باشد.
۳- تلاش حضرت عیسی(علیه السلام) آوردن دین جدید بود چون آنان آیین حضرت موسی(علیه السلام) را تحریف کرده بودند.
۴- بر اساس اعتقاد مسیحیان: خداوند با انسان دو عهدقدیم و جدید بسته است که بر شریعت الاهی گردن نهند.عهد اول زمان حضرت موسی(علیه السلام) بود و عهد دوّم پیمان بر سرمحبت خداوند و عیسی (علیه السلام) است.
۵- وحی پیامبران ملازم با معجزه است و عارف برای اثبات حقانیت خود متوسل به معجزه نمی شود.
۶- کرامت باید همراه با دعوت به مقابله یا تحدّی باشد .
۷- در قرآن آمده است که پیامبران دارای معجزه هستند؛ معجزه از واژه ی عجز به معنای ضعف و ناتوانی است.
۸- اگر پیامبری وحی را به درستی دریافت کرد اما در مقام حفظ و ابلاغ وحی دچار اشتباه و خطا شد قابل اعتماد نیست.
۹- در قرآن از امامت به عهدی الاهی یاد شده است که به افراد ظالم نمی رسد.
۱۰- عصمت با آزادی و اختیار فرد معصوم در تنافی است و معصوم با این که می تواند گناه کند از گناه دوری می کند.
۱۱- رسول به کسی گفته می شود که از طرف خدا به او وحی می شود و در نتیجه می تواند از غیب خبر دهد، خواه شریعت جداگانه ای داشته باشد خواه پیروی شریعت و کتاب آسمانی دیگری باشد.
۱۲- نبی به کسی گفته می شود که از طرف خدا به او وحی می شود و در نتیجه می تواند از غیب خبر دهد، خواه شریعت جداگانه ای داشته باشد خواه پیروی شریعت و کتاب آسمانی دیگری باشد.
۱۳- انسان ها نه تنها به وحی جدید نیاز ندارند بلکه از راهنمایی وحی نیز مطلقاً بی نیازند، چراکه هدایت عقل تجربی، جانشین هدایت وحی شده است.
۱۴- عقل تجربی می تواند جانشین وحی شود، چون قرآن به خودِ پیامبر(صلی الله علیه وآله) می فرماید:«ای پیامبر!ما به تو چیزهایی تعلیم داده ایم که تو هرگز نمی توانستی بدانی».
۱۵- به دلیل احادیث سفینه، ثقلین و آیه ی تطهیر بین خاتمیّت و مرجعیّت علمی امامان ناسازگاری نیست.
۱۶- متکلمان اهل تسنن امامت را منصبی غیر الاهی می دانند که با انتخاب مردم، به فردی واگذار می شود و براین باورند امام می تواند حتی با فسق و زور سرپرستی جامعه را بر عهده گیرد واین آلودگی ها موجب عزل و برکناری او نمی گردد.
۱۷- امامت در نظر اهل تسنن از مصالح همگانی است که به خود امت بستگی دارد،آنها هرکسی را تعیین کردند، او پیشوا وامام خواهد بود.
۱۸- امامت از نظر شیعه، ستون و پایه ی دین است و بر پیامبر جایز نیست آن را نادیده بگیرد یا به امت واگذار کند، بلکه باید امام را تعیین کند و امام نیز باید از گناهان کبیره و صغیره مصون باشد.
۱۹- اختلاف در بحث امامت، مسأله ای تاریخی بوده که زمان آن سپری شده است و از لحاظ علمی بحث درباره ی آن، دیگر سودی ندارد، نظر خود را در این باره شرح دهید.
۲۰- امامت از نظر شیعه ادامه ی رسالت است و پیامبر باید امام بعد از خود را تعیین نماید و چون پیامبر چیزی جز وحی نمی گوید، چنین تعیینی، تعیین خداوند است.
۲۱- پیامبر(صلی الله علیه وآله) در طول ۲۳ سال نبوتش فرصت نیافت تمام تفاصیل و جزئیات احکام الاهی را بیان کند؛ چراکه از یک سو اصولاً بسیاری از مسائل و احکام در زمان پیامبر(صلی الله علیه وآله) موضوعیت نداشت و از این رو پرسشی نیز مطرح نشد.بنابراین بعد از پیامبر(صلی الله علیه وآله) جامعه به آگاهانی بری از خطا نیاز داشت تا به این امر بپردازند.
۲۲- وجود امام معصوم برای به دست آوردن تفسیر صحیح در مورد معارف و احکام اسلام ضروری است.
۲۳- در شیعه حدیث جعلی نداریم امّا در اهل تسنن به دلیل اجرای تئوری خلیفه ی دوّم شاهد جعل حدیث هستیم.
۲۴- بر پایه ی روایات اسلامی اعتقاد به ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) امری تردید ناپذیر و از ضروریات دین است.
۲۵- هرکس خوشحال است که از اصحاب امام قائم باشد، باید منتظر باشد و در حالی که منتظر است به ورع و اخلاق نیکو متصف باشد.
۲۶- ادیان ابراهیمی، آینده ای روشن برای بشریت همراه با امید را ترسیم می کنند در حالی که در بررسی ادیان بشری بیشتر شاهد آینده ای تاریک در فرجام بشر هستیم.
ب) گزینه ی صحیح را انتخاب کنید.
۱- کدام گزاره پیرامون دین صحیح نیست؟
الف) محتوای دین با ساختار وجودی انسان مطابق است و برای پرورش استعدادهای او مؤثر است.
ب) اولین مخاطب آموزهای دینی قوم اسرائیل بودند.
ج) دین دارای ابعاد مختلف آموزه های فردی و اجتماعی، عبادی، حقوقی، جزایی، احساسی، روانی و آرمانی است.
د) همه ی ادیان مکمل هم هستند نه ناسازگار باهم.
۲- پیرامون عهد عتیق کدام گزینه صحیح نیست؟
الف) مورد اعتقاد یهودیان و مسیحیان است.
ب) قرن ها توسط نویسندگان گوناگون نگارش پیدا کرده است.
ج) شامل مطالب متنوعی از قبل: تاریخ، شریعت، حکمت، مناجات، شعر و پیشگوی است.
د) نزدیک به سه چهارم کتاب مقدس را در برمی گیرد.
۳- پیرامون عهد جدید کدام گزاره صحیح نیست؟
الف) مشتمل بر کتاب ها، رسالات متنوع و مطالب گوناگون است.
ب) بشری بودن عهد جدید مورد قبول مسیحیان نیست.
ج) سه انجیل اول هم نوا است ولی در انجیل یوحنا از الوهیت حضرت عیسی(علیه السلام) سخن آمده است.
د) عهد جدید به زبان یونانی نوشته شده است.
۴- پیرامون دیدگاه قرآن درباره ی کتاب مقدّس کدام گزینه صحیح نیست؟
الف) ظهور اسلام و نام پیامبر(صلی الله علیه وآله) در تورات و انجیل بشارت داده شده است اما اهل کتاب آن را کتمان کرده اند.
ب) صفات ناپسندی به انبیای الاهی نسبت داده شده است در حالی که عقل و نقل بر این باور است که نبی خدا باید معصوم باشد.
ج) تورات و انجیل دو کتاب آسمانی بودند که برای هدایت مردم فرو فرستاده شد.
د) از عهد عتیق بر می آید که در زمان هایی تورات ناپدید شده و بعدها کسانی مدعی یافتن آن شده اند.
۵- در چرایی و ضرروت بعثت انبیاء کدام گزینه را تأیید نمی کنید؟
الف) هدف از آفرینش هر موجودی آن است که به کمال خود برسد از این رو حکمت خداوند اقتضا می کند زمینه ی این کمال را با بعثت انبیاء فراهم سازد.
ب) عقل، حس و علوم بشری به تنهایی می توانند ما را به خدای متعال نزدیک کند بنابراین بعثت انبیاء این هدف را سریع تر محقق می کند.
ج) خداوند، برتر از آن است که خود بر انسان تجلّی کند و با آنان سخن بگوید ناگزیر رسول خدا بین او و مردم واسطه می شود.
د) عقل بدی ظلم و خوبی عدالت را درک می کند امّا در تعیین مصداق به دلیل تأثیر متقابل انسان با موجودات دیگر دچارمشکل می شود.
۶- کدام گزینه از اهداف بعثت انبیاء محسوب نمی شود؟
الف) یادآوری فطریات
ب) دعوت به توحید
ج) برپایی قسط و عدالت
د) آزاد کردن انسان از تمایلاتش
۷- مهمترین هدف بعثت انبیاء چیست؟
الف) یادآوری فطریات
ب) دعوت به توحید
ج) برپایی قسط و عدالت
د) آزاد کردن انسان از تمایلاتش
۸- کدام گزینه از اهداف بعثت انبیاء در فرمایش امام علی(علیه السلام) نیامده است؟
الف) وفای به پیمان فطرت
ب) نعمت های فراموش شده رایاد آور شوند
ج) آزاد کردن انسان از قید و بندهای نادرست
د) گنجینه های عقول بر ایشان آشکار شود.
۹- کدام گزینه در جرگه ی انواع وحی قرار نمی گیرد؟
الف) دیدن حقایق توسط روح پیامبر در عالم رؤیا
ب) توسط فرشته ی وحی به روح و قلب پیامبر
ج) وحی در حجاب غیبت از طریق ایجاد صوت
د) القاء دستورات الاهی به روح و قلب پیامبر
۱۰- پیرامون معجزه کدام گزاره صحیح نیست؟
الف) در قرآن کریم از معجزات پیامبران با واژه ی «آیات» یاد شده است.
ب) وحی پیامبران ملازم با معجزه و از سنخ عرفان عارف است.
ج) معجزه به گونه ای است که مردم به آوردن مثل یا مقابله ی آن ناتوان اند.
د) عمل خارق العاده ای که حجت های الاهی(پیامبر و امام) برای اثبات ادعای نبوّت یا امامت خویش انجام می دهند.
۱۱- بدون این نوع عصمت هدف نبوت محقق نمی شود و ارسال رسولان عبث خواهد بود.
الف)عصمت در مقام دریافت، حفظ و ابلاغ وحی
ب)عصمت از معصیت و گناه
ج)عصمت از خطا و اشتباه در امور فردی و اجتماعی
د)عصمت از خطا، نسیان، اشتباه و سهو
۱۲- کدام گزاره از دلایل نوع اوّل عصمت نیست؟
الف) چون خداوند حکیم و عالم قادر مطلق است باید وحی را بدون هیچ خطایی توسط پیامبران به دست مردم برساند.
ب) قرآن در آیه ای یادآور می شود که خداوند پیامبران را تحت مراقبت کامل قرار می دهد تا وحی به درستی به انسانها ابلاغ گردد.
ج) حجّت خدا باید در عمل به احکام شریعت از هر گونه گناه و لغزش مصون باشد و هیچ حرامی مرتکب نشده باشد.
د) خدا به آن چه نزد پیامبران است، احاطه دارد و برای او نگهبانانی قرار داده است.
۱۳- کدام گزاره از دلایل نوع دوّم عصمت است؟
الف) چون خداوند حکیم و عالم قادر مطلق است باید وحی را بدون هیچ خطایی توسط پیامبران به دست مردم برساند.
ب) قرآن در آیه ای یادآور می شود که خداوند پیامبران را تحت مراقبت کامل قرار می دهد تا وحی به درستی به انسانها ابلاغ گردد.
ج) حجّت خدا باید در عمل به احکام شریعت از هر گونه گناه و لغزش مصون باشد و هیچ حرامی مرتکب نشده باشد.
د) خدا به آن چه نزد پیامبران است، احاطه دارد و برای او نگهبانانی قرار داده است.
۱۴- خاتمیّت یعنی چه؟
الف) پایان دوران غریزه با هدایت بر اساس وحی و ظهور دوره ی هدایت عقل
ب) یعنی پایان دوران ولایت شخصی پیامبر(صلی الله علیه وآله)
ج) رسیدن به پایان یک چیز و این که مهر زدن به چیزی را ختم می گویند هم از همین باب است.
د) سلسه ی پیامبران الاهی با پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)ختم می شود و بعد از او هیچ پیامبری نیامده و نخواهد آمد.
۱۵- پیامبر(صلی الله علیه وآله) در کدام حدیث اهلبیت(علیهم السلام) خود را به کشتی نوح مانند کرده که هر کس بر آن سوار شود از امواج طوفان رهایی می یابد و هر که از آن تخلف نماید، به هلاکت می رسد؟
الف)حدیث غدیر ب) حدیث منزلت ج) حدیث سفینه د) حدیث ثقلین
۱۶- ویژگی های علم لدنی چیست؟
الف) علمی که از جانب خدا به شخص اعطا می شود.
ب) علم اکتسابی است.
ج) امام بدون این علم نمی تواند خلأهای موجود در جامعه را در فقدان پیامبر جبران کند.
د) الف و ج صحیح است.
۱۷- کدام گزینه به خطاهای بزرگ و نابخشودنی صحابه برای انتخاب خلیفه ی اوّل اشاره دارد؟
الف)گوش ندادن به حرف رسول خدا(صلی الله علیه وآله)برای ملحق شدن به سپاه اسامه
ب) بی احترامی به پیکر پیامبر(صلی الله علیه وآله) و بی توجهی به کفن و دفن ایشان
ج)حاکمیّت نزاع در سقیفه به جای دموکراسی
د) همه ی موارد
۱۸- انتخاب خلیفه ی دوم چگونه صورت گرفت؟
الف) دموکراسی
ب)شورا
ج)توسط خلیفه ی قبل
د)کودتا
۱۹- با فقدان پیامبر(صلی الله علیه وآله) چه شأنی از او برای جانشین واقعی اش باقی ماند؟
الف) دریافت و ابلاغ وحی
ب) تبیین وحی
ج) زمامداری جامعه ی اسلامی
د) ب و ج صحیح است.
۲۰- تغییر ناگهانی مسیر اسلام توسط کدام گروه اجرا شد؟
الف) امپراتوری روم ب) امپراتوری ایران ج) منافقان د) یهودیان
۲۱- کدام نوع از ارتباط در شرایط کنونی با امام زمان(علیه السلام) مورد تأکید دین و وظیفه ی ماست؟
الف) ارتباط حضوری ب) ارتباط غیرحضوری ج) پیوند قلبی د) ارتباط مستقیم
ج) به پرسش های زیر پاسخ دهید.
۱- عوامل تأثیر گذار در شکل گیری تمدّن اسلامی را نام ببرد؟
۲- برخی پیامبران را از نوابغ دانسته و وحی را محصول آرای آنها پنداشته اند، این دیدگاه را چگونه نقد می کنید؟
۳- برخی وحی پیامبران را از سنخ عرفانی عارفان می دانند، این دیدگاه را چگونه نقد می کنید؟
۴- تفاوت کار مرتاض با پیامبرو امام را توضیح دهید.
۵- عامل عصمت پیامبر و امام چیست؟
۶- دیدگاه اقبال لاهوری را پیرامون «خاتمیّت» بررسی و نقد کنید.
۷- دیدگاه دکتر سروش را پیرامون«خاتمیّت»نقد و بررسی کنید.
۸- آیا می توان هدایت عقل تجربی را جانشین وحی دانست؟
۹- ویژگی غدیر نسبت به سایر زمان هایی که پیامبر، امام علی را به عنوان جانشین معرفی کرد در چیست؟
۱۰- ویژگی های امام در شیعه را نام ببرید؟
۱۱- به چهار مورد از خطاهای بزرگ صحابه برای انتخاب خلیفه ی اول اشاره کنید.
۱۲- موضوع امامت از چه زمانی در اسلام مطرح شد؟
