شنبه, اردیبهشت ۲۰, ۱۳۹۳ – ۱۳:۲۶
پیش گفتار
از ابتدای حیات تا به هنگامه ی جاری بودن زندگی، مسأله ی تربیت انسان، همواره از مسائل مهم و به روز بوده و خواهد بود و از همان آغاز به دلیل وجود حجّت خدا در کنار انسان، تربیت دینی با بشر همراه بوده است. در میان مکاتب الاهی و بشری، اسلام بیشترین پرداخت را برای جلوگیری از تولّد ناشایست داشته است، امّا شرایط کنونی جامعه به گونه ای است که می توان گفت بیشتر مسلمانان هنوز مهارت زندگی کردن را نیاموخته اند؛ نتیجه ی این حقیقتِ تلخ، زنده بودن و زندگی نکردن است، چه اینکه معتقدیم فقط این انسان دیندار است که زندگی می کند.
امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)می فرماید:
«زندگی جز به دینداری نیست و مرگ جز با از دست دادن یقین؛ پس، از آب شیرین و گوارا بنوشید، تا شما را از خواب غفلت بیدار کند و از سموم کشنده بپرهیزید.»
در این حدیث، امیرکلام ضمن توجّه به آب به عنوان مادّه ی حیات، ذهن مخاطب را از دنیای مادّی به شکوهِ معنویتِ دینداری رهنمون می کند تا در پی آن زندگی معنا بگیرد.
ادب دینداری، امروز اکسیر حیات بخش زندگی جوامع است؛ چه اینکه در سایه ی شناخت کامل از انسان است که می توان او را تربیت کرد؛ چه کسی غیر از خالق متعال می تواند بهترینها را در تربیت به انسان بیاموزد؟ پس نیکوترین راهکار برای زندگی، شناخت گزاره ها و روشهایی است که خداوند با ارسال پیامبران و امامان به او آموخته است.
ادب در دین اسلام، کمال آدمی، برترین شرافت، زیور انسان و خرد او معرّفی شده است.در این مجموعه به یاری خدا و توجّهات ولی زمان حضرت حجّت(علیه السلام)به دنبال رسیدن به ادب زندگی کردن در نگاه اسلام هستیم که« هیچ هدیه ای از طرف والدین به فرزندان خود بهتر از حُسن ادب و تربیت نیک نیست.»
تربیت دینی برای بهتر زندگی کردن در این دنیا و آرامش در آخرت است، اسلام این تربیّت را قبل از تولّدِ فرزند شروع می کند تا عمر انسان بیهوده تلف نشود و همه ی استعدادهای او شکوفا شود.
در فرهنگ دینی، فرزند به عنوان آزمایش انسان در زندگی تعریف شده است:
«وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَهٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظیمٌ»
یعنی: بدانید که اموال و فرزندان شما ـ وسیله ی ـ آزمایش شما هستند و خداست که نزد او پاداش بزرگ است.
هر پدر و مادری باید بیاندیشد که چه تصمیم و برنامه ریزی ای برای سربلندی در این آزمایش الاهی دارند؟
فرهنگ غنیِ امامان شیعه، مقابل عرفانهای کاذب که وجود فرزند را شر می دانند، گفتمان باور پذیری را بیان می کند که در پی آن زندگی، رنگ شور و اشتیاق به خود می گیرد.
حسن بصری روزی گفت: فرزند، پدیده ی بدی است چون اگر زنده بماند، مرا به زحمت می اندازد و اگر هم بمیرد مرا ناراحت خواهد کرد، این سخن سخیف به گوش امام سجاد(علیه السلام)رسید، حضرت فرمودند:« به خدا قسم دروغ می گوید، چه خوب پدیده ای است فرزند، اگر زنده بماند خود دعا کننده ی حاضر و آماده برای والدین است و اگر بمیرد شفیعی است که از پیش برای والدین فرستاده شده است.»
تربیت دینی علاوه بر ارزشگذاری انسان در جامعه، سبب سامان یافتن زندگی، شخصیت و در نهایت ورود خود و خانواده ی انسان به بهشت برین می شود.
امام صادق(علیه السلام)می فرماید:
«مؤمن آن قدر برای خانواده ی خود دانش و تربیت نیکو ارث می گذارد تا همه ی آنها را وارد بهشت کند به طوریکه کوچک و بزرگ و خدمتکار و همسایه را در بهشت می یابد و بنده ی گناهکار پیوسته برای خانواده ی خود بد ادبی را ارث می گذارد چندان که همه ی آنها را وارد دوزخ کند به طوری که کوچک و بزرگ و خدمتکار و همسایه را در آن جا می بیند.»
در بیشتر ازدواجهای جامعه ی ما اهمیّت آزمایشهای قبل از ازدواج برای پیشگیری از بیماری ها، بیشتر از دینمداری مورد توجّه است و همسران در حالی پا به زندگی مشترک می گذارند که کمتر به تربیت فرزند خود اندیشیده اند؛ در حالی که تولّد فرزندی نامناسب نتایج زیان بارتری نسبت به بیماریهای جسمی نصیب خانواده و جامعه می کند. این روش نکوهیده بعد از تولّد فرزند نیز ادامه می یابد و توجّه پدر و مادر بیشتر به بهداشت بدنی فرزند (تفریح، تغذیه و..) است تا بهداشت روحی او که در دایره ی دین قابل پیگیری است. یادمان باشد که فرد غیرصالح هر چه از نظر بدنى سالم‌تر باشد خطرناکتر و هر چه تحصیل کرده تر باشد فاسدتر و در نتیجه آثار تخریبى بیشتر خواهد داشت.
پیشگوییِ محصول یک ازدواج در قالب تولّد فرزند ممکن نیست؛ امّا آموزه های وحیانی امکان دارابودن خانواده ای سالم را فراهم می سازد؛ از اینرو منظومه ی تربیت دینی گلشن درصدد پرداخت همه جانبه به این مهم است.
دفتر نخست این مجموعه به موضوع آموزه های دوران بارداری باعنوان«گلبن» پرداخته است که در آن آگاهی های همسران، قبل و بعد از بارداری براساس استخراج آیات و متون روایات بررسی شده است. در حوزه هایی که دین از آنها سخن گفته است، در کنار یافته های وحیانی سعی در ارائه ی مباحث علمی نیز شده است.هدف این نوشتار، گردآوری سیره ی تربیتی اهل بیت(علیهمالسلام)و سامان بخشی احادیث به تفکیک موضوعات، از ابتدای تربیت کودک است. سعی نگارنده در این نوشتار انتخاب روایات از میراث متأخر حدیث شیعه بوده است.
هر درسی شامل مقدمه و نتیجه گیری است و برای انتقال بهتر مفاهیم، سعی در آوردن خلاصه ی محتوای درسها در قالب جدول و یا شکل بوده است.
«گلبن» درصدد ایجاد بستری مناسب برای تولّد فرزندان شایسته در جهت استحکام کیان خانواده ی مسلمان است.
«گلبن» پیگیر بسته های معرفتی اسلام برای به دنیا آمدن کودکی سالم در همه ی جنبه های مادّی و معنوی است.
«گلبن» به دنبال پرداختن ریشه ای به موضوع تربیت دینی است تا تربیت فرزندان مان انگشت نما باشد.
«گلبن» می خواهد نسلی بالنده را به وجود آورد و زندگی مخاطبان اش را دارای هویّت دینی کند.
«گلبن» به یاری خداوند زمینه ی آرامش بخش زندگی امروز ماست که در سعادتِ نسل آینده خلاصه می شود.
باور ما این است که انسان، موجودی تربیت پذیر و الگوگرا است از اینرو با شاگردی از درس های مکتب اهل بیت(علیهم السلام)مسیر سعادتِ خود و اهل مان را می پیمائیم، چه اینکه آنان به عنوان حجّت و فرستاده ی خدا بهتر از هرکس دیگری با نیاز و روان انسان آشنا هستند، حتی اگر علم امروز به درک عمق برخی از این آموزه ها نرسیده باشد، امّا این مشعل همچنان فروزان است تا زمان ظهورِ تنها یادگار این خاندان امام زمان(علیه السلام)فرا رسد و او از لایه های پنهان این علوم، پرده برداری کند.
تحقیقات و نگارش «گلبن» در مجموعه ی فرهنگی سیّدالشهداء(علیه السلام) به مدیریت حجت الاسلام محسن ذوالفقاری به انجام رسید؛ ضمن تشکر از ایشان و سایر همکاران این مجموعه، برای آنان زندگی سعادت مندانه از درگاه احدیّت خواهانم.
بهار ۱۳۹۳
احسان پوراسماعیل
برای دریافت این مجموعه عضو سایت شوید.
