یکشنبه, شهریور ۴, ۱۳۹۷ – ۱۲:۳۲
هدف: آگاهی از مبانی و معیارهای انطباق قرآن با علوم بشری و تقسیر برخی از آیات علمی قرآن
سرفصل:
الف) کلیات
۱- اهمیت و مفهوم شناسی تفسیر علمی و منابع آن
۲- طبقه بندی علوم و اشاره به چیستی علوم طبیعی و انسانی
۳- اشاره به تاریخچه ی علوم بشری در بین مسلمانان و تأثیر قرآن در رشد آنها
ب) مباحث نظری
۱- مبانی
۱-۱- رابطه ی علم و قرآن و دیدگاه ها در این زمینه
۱-۲-تعارض ادعاهای علم و قرآن و راه حل های آن
۲- پیشینه و ضوابط
۲-۱-تاریخچه ی تفسیر علمی
۲-۲-بررسی اقسام تفسیر علمی
۲-۳- دلایل موافقان و مخالفان تفسیر علمی
۳- معیارهای انطباق قرآن با علوم بشری
ج) تفسیر آیات علمی قرآن
۱- تفاسیر موضوعی:
۱-۱- قرآن و کیهان شناسی
۱-۲-قرآن و علوم پزشکی
۱-۳- قرآن و بهداشت روانی
۱-۴- قرآن و زیست شناسی
۱-۵- قرآن و علوم تربیتی
۲- تفسیر ترتیبی:
۲-۱- بررسی آیات ۱۰-۱ سوره ی رعد
۲-۲- بررسی آیه ۵ سوره ی حج و ۱۲ سوره ی مؤمنون
۲-۳- بررسی آیه ۳۰-۲۳ سوره ی انبیاء
کتابشناسى تفسیر علمى
۱٫ اسماعیل پاشا، عبد العزیز
(الاسلام و الطب الحدیث) اسلام و طب جدید یا معجزات علمى قرآن، ترجمه سید غلامرضا سعیدى، تهران، انتشارات برهان، ۱۳۲۲ ش، ۲۰۶ ص.
۲٫ اسماعیلپور، على
موسیقى در تاریخ و قرآن، تهران، انتشارات ناس، ۱۳۶۸ ش، ۲۹۵ ص.
۳٫ اهتمام، احمد (م ۱۳۴۶ ش)
فلسفه احکام، اصفهان، چاپخانه اسلام، ۱۳۴۴ ش، در دو مجلد تنظیم شده که جلد دوم هنوز منتشر نشده است، ۳۴۳ ص.
۴٫ اعرابى واعظ، سید اسماعیل
قرآن کریم از نظر موازین بهداشتى جدید، تهران، انتشارات کتابفروشى و چاپخانه تابان، ۱۳۴۶ ش، ۱۹۲ ص.
۵٫ اعرابى، عبد الحمید
الکون و الأرض و الانسان فی القرآن العظیم، دمشق- بیروت، دار الخیر، ۱۴۱۵ ق، ۳۹۱ ص.
۶٫ افتخاریان، سید جواد
قرآن و علوم روز، تهران، مطبوعاتى افتخاریان، ۱۳۶۲ ش، ۴۴۴ ص.
۷٫ ایمانىراد، جمشید
قرآن و گیاهخوارى، تهران، چاپخانه سعید نو، ۱۳۹۸ ق، ۱۱۲ ص.
۸٫ احمد، حنفى
التفسیر العلمى للآیات الکونیه فی القرآن، مصر، دار المعارف بمصر، ۱۹۶۰ م، ۴۳۹ ص.
۹٫ احمدى، محمود
اعجاز عددى قرآن کریم و ردّ شبهات، انتشارات مسعود احمدى، ۱۳۷۱ ش، ۲۸ ص.
۱۰٫ ابو السعود، رفیق
اعجازات حدیثه علمیّه و رقمیّه فی القرآن، دمشق، دار المعرفه، ۱۴۱۰ ق- ۱۹۹۱ م، ۱۴۲ ص.
۱۱٫ ابطحى، سید حسن
دو مقاله، مشهد، کانون بحث و انتقاد دینى، ۱۴۱۰ ق، ۹۸ ص.
۱۲٫ امین، احمد
راه تکامل، ترجمه بهشتى و لارى و امامى، تهران، دار الکتب الاسلامیه، هفت جلد.
۱۳٫ ابن العجوز، احمد محى الدّین
معالم القرآن فی عوالم الأکوان، بىجا، دار الندوه الجدیده، ۱۴۰۷ ق.
۱۴٫ احمدى، محمود
معجزات قرآن در عصر فضا و کامپیوتر، انتشارات مسعود احمدى، ۱۳۶۴ ش.
۱۵٫ الاسکندرانى، محمد بن محمد
کشف الأسرار النورانیه فیما یتعلق بالأجرام السماویه، بىجا، بىتا.
۱۶٫ الامیرى، محمد وفا
الوان من اعجاز القرآنی، حلب، دار الرضوان، بىتا.
۱۷٫ بازرگان، مهدى (۱۲۸۶- ۱۳۷۳ ش)
باد و باران در قرآن، تهران، به اهتمام سید محمد مهدى جعفرى، شرکت سهامى انتشار، ۱۳۵۳ ه،
۱۶۴ ص.
۱۸٫ بازرگان، مهدى (۱۲۸۶- ۱۳۷۳ ش)
راه طىشده، تهران، شرکت سهامى انتشار، چاپ هشتم، بىتا، ۲۴۸ ص.
۱۹٫ همان
مطهرات در اسلام، شرکت سهامى انتشار، چاپ دوم، ۱۳۳۳ ش.
۲۰٫ بهبودى، محمد باقر
هفت آسمان، تهران، کتابخانه مسجد جعفرى قیطریه، ۱۰۶ ص.
۲۱٫ بوکاى، موریس
القرآن و العلم الحدیث، مصر، دار الطلائع، ۱۹۹۳ م، ۹۶ ص.
۲۲٫ بوکاى، موریس
مقایسهاى میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه مهندس ذبیح اللّه دبیر، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ۱۳۶۵ ش، چاپ سوم، ۳۳۸ ص.
و همین کتاب تحت عنوان «عهدین، قرآن و علم» توسط حسن حبیبى ترجمه شده است، تهران، انتشارات سلمان، ۱۳۵۷ ش، ۳۴۰ ص.
اصل کتاب تحت این عنوان است:
The BIBLE ThE QURAN And SCIENCE Maurice Bucaille
و نیز ترجمه عربى کتاب تحت عنوان «التوراه و الإنجیل و القرآن و العلم الحدیث» توسط انتشارات دار الکندی، بیروت، ۱۳۹۸ ق، چاپ شده است. و نیز ترجمه عربى دیگرى تحت عنوان «دراسه الکتب المقدسه فی ضوء المعارف الحدیثه» توسط دار المعارف، قاهره، ۱۹۷۸ م چاپ شد.
۲۳٫ باقر، محمد امین
الاسلام و الاکتشافات الحدیثه، قم، المطبعه العلمیه، ۱۴۱۲ ق، ۲۴۸ ص.
۲۴٫ باب السلام، دوشیزه م
اللّه و قرآن از دیدگاه علم، تهران، مشعل آزادى، ۱۳۵۵ ش، ۸۰ ص.
۲۵٫ بو على سینا، شیخ الرئیس
رسائل ابن سینا، طبع هندى، بىتا. در کتابخانه آیت اللّه مرعشى نجفى (قم) موجود است.
۲۶٫ البار، محمد على
خلق الانسان بین الطب و القرآن، بىجا، الدار السعودیّه للنشر، بىتا.
۲۷٫ بىآزار شیرازى، عبد الکریم
خدا و اختراعات از دیدگاه علم و قرآن، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ نهم، ۱۳۷۰ ش، پنج جلد.
۲۸٫ همان
قرآن و طبیعت، تهران، انتشارات بعثت، ۱۳۵۲ ش، حداقل شش جلد آن چاپ شده است
۲۹٫ بلادى، سید عبد العزیز
آسمانهاى هفتگانه، بىجا، مؤسسه مطبوعاتى عطایى، ۱۳۵۸ ش.
۳۰٫ برکه، عبد الغنى محمد
الاعجاز القرآنی (وجوهه و اسراره)، بىجا، مکتبه وهبه، بىتا.
۳۱٫ باب الحوائجى، نصر اللّه
عقاید داروین و دانش ژنتیک، تهران، بحث نظریه اسلام.
۳۲٫ پاکنژاد، دکتر سید رضا (شهادت ۱۳۶۰ ه)
اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، تهران، چاپ اسلامیه، ۱۳۶۱ ش، بیش از ۳۵ جلد.
۳۳٫ پارسا، فروغ
شناخت جریان علمىنگرى به قرآن (روش تفسیر علمى)، پایاننامه کارشناسى ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ۱۳۷۲ ش، هنوز به چاپ نرسیده است.
۳۴٫ تحسین، عامر
حقایق القرآن و العلم الحدیث، عراق، شرکه معمل و مطبعه الزهراء الحدیثه المحدوده، ۱۴۰۶ ق، ۱۱۷ ص.
۳۵٫ تجلیل، ابو طالب
راههاى خداشناسى در طبیعت، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، ۱۳۷۲ ش، ۱۷۲ ص.
۳۶٫ الجابی، سلیم
النظریه القرآنیه الکونیّه حول خلق العالم، دمشق، مطبعه نضر، ۱۹۹۲ م، ۲۱۹ ص.
۳۷٫ جرّار، بسّام نهاد
اعجاز الرقم فی القرآن الکریم مقدمات تنتظر النتائج، بیروت، المؤسسه الاسلامیه للطباعه و الصحافه و النشر، ۱۴۱۴ ق- ۱۹۹۴ م، الطبعه الثانیه، ۱۷۵ ص.
۳۸٫ الجندی، المستشار عبد الحلیم
القرآن و المنهج العلمی المعاصر، قاهره، دار المعارف، ۱۴۰۴ ق- ۱۹۸۴ م، ۳۵۳ ص.
۳۹٫ الحمصی، نعیم
فکره اعجاز القرآن، بیروت، مؤسسه الرساله، الطبعه الثانیه، ۱۴۰۰ ق، ۴۸۰ ص.
۴۰٫ الحسینی، خلف محمد
دلیل الحیران فی آیات من القرآن، قاهره، دار النهضه مصر للطبع و النشر، ۲۰۰ ص.
۴۱٫ حافظ ابراهیم، المستشار مدحت
الاشارات العلمیه فی القرآن الکریم، قاهره، مکتبه غریب، ۱۹۹۲ م، ۲۷۰ ص.
۴۲٫ حجازى، سید عبد الرضا
رسالت قرآن در عصر فضا، تهران، کانون انتشار، چاپ ششم، خرداد ۱۳۵۶ ش، ۴۱۳ ص.
۴۳٫ حسن الحلبی، محمد علی
الکون و القرآن یبحث فی علم الفلک، بغداد، مطبعه الجامعه، ۱۴۰۵ ق، ۲۲۱ ص.
۴۴٫ حقیقى، ک- م
فروغ دانش جدید در قرآن و حدیث، شیراز، انتشارات لوکس، دو جلد.
۴۵٫ حکیمى، محمد رضا
القرآن و العلوم الکونیّه، مطابع دار القبس للصحافه و الطباعه و النشر، ۱۴۵ ص.
۴۶٫ حکیمى، محمود
قرآن، انسان و طبیعت، قم، مرکز انتشارات دار التبلیغ اسلامى.
۴۷٫ الخطیب، عبد الغنی
قرآن و علم روز، ترجمه دکتر اسد اللّه مبشّرى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى عطائى، ۱۳۶۲ ش، ۲۵۲ ص.
۴۸٫ خیر الاحمر، عبدو محمد
الکون و النسبیّه بین القرآن الکریم و النظریه، دمشق، مکتبه الاسد، ۱۹۹۴ م، ۱۲۸ ص.
۴۹٫ خرمشاهى، بهاء الدین
قرآن پژوهشى (هفتاد بحث و تحقیق قرآنى)، تهران، مرکز نشر فرهنگى مشرق، ۱۳۷۲، ۸۲۶ ص.
۵۰٫ همان
تفسیر و تفاسیر جدید، تهران، انتشارات کیهان، ۱۳۶۴ ش.
۵۱٫ خلیفه، خلیفه عبد السمیع
الریاضیات فی القرآن الکریم، قاهره، مکتبه النهضه المصریه، ۱۹۸۷ م، ۱۹۰ ص.
۵۲٫ الخطیب، عبد الغنی
اضواء من القرآن على الانسان و نشأه الکون و الحیاه، دمشق، مکتبه دار الفتح، ۱۳۹۰ ق (۱۹۷۰ م)، ۲۶۴ ص.
۵۳٫ الخشت، محمد عثمان
من اعجاز القرآن، و لیس الذکر کالأنثى، دراسه من منظور الاسلام و العلوم الحدیثه، قاهره، مکتبه القرآن للطبع و النشر و التوزیع، ۱۴۰۴ ق، ۱۴۲ ص.
۵۴٫ خلیفه، رشاد
اعجاز قرآن، تحلیل آمارى حروف مقطعه، ترجمه و ضمائم سید محمد تقى آیت اللّهى، شیراز، سازمان چاپ دانشگاه شیراز، ۱۳۶۵ ش، ۲۸۴ ص.
۵۵٫ الخالدی، صلاح عبد الفتاح
البیان فی اعجاز القرآن، الأردن، دار عمّار، ۱۹۸۹ م، ۴۰۳ ص.
۵۶٫ خوئى، سید ابو القاسم
البیان فی تفسیر القرآن، قم، المطبعه العلمیه، ۱۳۹۴ ق، ۵۷۵ ص.
ترجمه همین کتاب بنام «مرزهاى اعجاز» توسط جعفر سبحانى، تهران، کانون انتشارات محمدى، ۱۳۶۳، ۲۰۰ ص.
و نیز ترجمه آن بنام «بیان در علوم و مسائل کلى قرآن»، هریسى، نجمى، نشر مجمع ذخایر اسلامى، ۱۳۶۰ ش.
۵۷٫ خلیل، عماد الدین
مدخل الى موقف القرآن الکریم من العلم، بىجا، مؤسسه الرساله، بىتا.
۵۸٫ دعوتى، میر ابو الفتح
آفرینش جهان از دیدگاه قرآن کریم، قم، بىنا، ۱۳۶۲ ش، ۳۹ ص.
۵۹٫ دراز، محمد عبد اللّه
البناء العظیم، نظرات جدیده فی القرآن، طبعه السعاده، ۱۹۶۹ م.
۶۰٫ دیدات، احمد
القرآن معجزه المعجزات، القاهره، مکتبه القرآن بىتا.
۶۱٫ دفضع، بسام
الکون و الانسان بین العلم و القرآن، سوریه، مطبعه الشام، ۱۴۱۱ ق، ۲۵۶ ص.
۶۲٫ الدهان، سعید ناصر
القرآن و العلوم، کربلا، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۸۵ ق، ۱۷۸ ص.
۶۳٫ دهنیه، عبد الکریم
هکذا عرفت ربّی، قاهره، المکتب الثقافی للنشر و التوزیع، ۱۹۸۹ م، ۱۹۰ ص.
۶۴٫ الدبّاغ، مصطفى
وجوه من الاعجاز القرآنی، الاردن، مکتبه المنار، الطبعه الثانیه، ۱۴۰۵ ق- ۱۹۸۵ م، ۱۹۲ ص.
۶۵٫ دیاب، محمود
الاعجاز الطبّی فی القرآن الکریم باللغه العربیّه و الإنجلیزیه، القاهره، دار الشعب، ۱۴۰۸ ق- ۱۹۸۸ م، ۱۴۴ ص.
۶۶٫ الذهبی، محمد حسین
التفسیر و المفسرون، بىجا، دار الکتب الحدیثه، الطبعه الثانیه، ۱۳۹۶ ق- ۱۹۷۶ م، دو جلد، به جلد ۲ ص ۴۹۱ به بعد مراجعه فرمایید.
۶۷٫ همان
الاشجاهات المنحرفه فی تفسیر القرآن الکریم، دار الاعتصام، ۱۳۹۶ ق.
۶۸٫ روحانى، سید ضیاء الدین
معجزه جاویدان، قم، چاپخانه حکمت، ۱۳۷۷ ق، ۳۲۰ ص.
۶۹٫ رازى، فخر الدین (۵۴۴- ۶۰۴ ق)
تفسیر کبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ ق- ۱۹۹۰ م، ۳۲ جلد، به جلد ۲ و ۴، ص ۱۶۳ به بعد مراجعه فرمایید.
۷۰٫ الرافعی، مصطفى صادق
اعجاز القرآن و البلاغه النبویّه، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۹۳ ق- ۱۹۷۳ م، ۳۵۰ ص.
این کتاب تحت عنوان «اعجاز قرآن و بلاغت محمد (ص)» توسط عبد الحسین بن الدین به فارسى ترجمه و بنیاد قرآن، چاپ دوم، ۱۳۶۱ ش، منتشر کرده است.
۷۱٫ رستگار الجویباری، یعسوب الدین (معاصر)
تفسیر البصائر، قم، مؤلف، ۱۴۱۳ ق، ۶۰ جلد، بعضى از مجلدات چاپ نشده است، به جلد ۱ و ۵۶ مراجعه کنید.
۷۲٫ رشید رضا، محمد (۱۸۶۵- ۱۹۳۵ م)
تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت، دار المعرفه، الطبعه الثانیه، بىتا، ۱۲ جلد، به جلد ۱ ص ۷ به بعد مراجعه فرمایید.
۷۳٫ رهسپار، احمد
دین ارکان طبیعت، بىجا، کانون انتشارات شریف، بىتا.
۷۴٫ راسل. ل. ا. ک
کاربرد روش سیستمها به ضمیمه تعبیر قرآن آربرى، ترجمه محمد جواد سهلانى، تهران، مؤسسه انتشارات بعثت، ۸۰ ص.
۷۵٫ الزیدی، کاصد یاسر
الطبیعه فی القرآن الکریم، عراق، وزاره الثقافه و الاعلام دار الرشید للنشر، ۱۹۸۰ م، (المرکز العربی للطباعه و النشر، بیروت)، ۵۳۴ ص.
۷۶٫ زکی، احمد
مع اللّه فی السماء، دار الهلال، ۲۱۵ ص، این کتاب در کتابخانه مرکز فرهنگ قرآن قم موجود است.
۷۷٫ زمانى، مصطفى
پیشگوئیهاى علمى قرآن، قم، انتشارات پیام اسلام، ۱۳۵۰ ش، ۱۵۸ ص.
۷۸٫ الزرکشی، بدر الدین محمد بن عبد اللّه (۷۵۴- ۷۹۴ ق)
البرهان فی علوم القرآن، تحقیق یوسف عبد الرّحمن المرعشلی و …، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۱۰ ق- ۱۹۹۰ م، ۴ جلد، به جلد ۲ ص ۱۸۱ به بعد مراجعه کنید.
۷۹٫ سید قطب (۱۹۳۳ م)
فی ظلال القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعه الخامسه، ۱۳۸۶ ق- ۱۹۶۷ م، هشت جلد.
۸۰٫ سرفرازى، عباسعلى
رابطه علم و دین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى.
۸۱٫ سبزوارى، حاج ملا هادى (متولد ۱۲۱۲ ق)
شرح منظومه، ایران، انتشارات دار العلم، بىتا، به قسمت فلسفه ص ۲۶۹ به بعد مراجعه فرمایید.
۸۲٫ السلیم، محمد ابراهیم
التداوی بالقرآن، بىجا، مکتبه القرآن، بىتا.
۸۳٫ سید محمود، محمد
الطب القرآنی یعالج السحر و المسّ الشیطانی، بىجا، دار الندوه العالمیه.
۸۴٫ السیّد عشری، عبد المنعم
تفسیر الآیات الکونیّه فی القرآن الکریم، مصر، الهیئه المصریه العامه للکتاب، ۱۹۸۵ م، ۳۲۱ ص.
۸۵٫ سبحانى، جعفر (معاصر)
برهان رسالت، تهران، انتشارات کتابخانه صدر، ۱۳۹۸ ق، ۳۲۰ ص.
۸۶٫ همان
منشور جاوید، اصفهان، انتشارات کتابخانه عمومى امام امیر المؤمنین على (ع)، ۱۴۰۱ ق- ۱۳۶۰ ش، ۱۰ جلد، به جلد ۴ ص ۹۱ به بعد مراجعه فرمایید (بعضى مجلدات از انتشارات اسلامى قم است).
۸۷٫ همان
داروینیسم یا تکامل انواع، قم، انتشارات توحید، با مقدمه سید هادى خسروشاهى، بىتا، ۱۵۹ ص.
۸۸٫ همان
تفسیر صحیح آیات مشکله قرآن، تنظیم سید هادى خسروشاهى، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، انتشارات توحید، ۱۳۷۱ ش، ۳۳۶ ص.
۸۹٫ السیّد الجمیلی
الاعجاز الکونی فی القرآن، قاهره، دار زاهد القدسی، ۱۹۸۸ م، ۱۷۶ ص.
الاعجاز الطبّی فی القرآن، بیروت، دار و مکتبه الهلال، ۱۹۸۷ م، ۳۳۵ ص.
۹۰٫ سادات، محمد على
زنده جاوید و اعجاز جاویدان، تبریز، انتشارات فلق، ۱۳۷۵ ش، ۸۸ ص.
۹۱٫ السیّد أرناووط، محمّد
الاعجاز العلمی فی القرآن الکریم، القاهره، مکتبه مدبولی، ۱۹۸۹ م، ۴۴۸ ص.
۹۲٫ السعید، عبد اللّه عبد الرزاق
الاعجاز الطبّی فی القرآن و الاحادیث النبویّه الرطب و النخله، جدّه، الدّار السعودیّه للنشر و التوزیع، ۱۴۰۵ ق- ۱۹۸۵ م، ۳۶۷ ص.
۹۳٫ السیوطى، جلال الدین عبد الرحمن ابی بکر (م ۹۱۱ ق)
الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۷ ق، دو جلد، به جلد ۲ ص ۲۷۱- ۲۸۲ مراجعه فرمایید.
۹۴٫ ساعی، محمد یوسف
التساؤلات الکونیه على ضوء العلم و القرآن، دمشق، دار المعرفه، ۱۴۱۵ ق، ۶۰ ص.
۹۵٫ سحابى، ید اللّه
قرآن و تکامل، تهران، انتشارات راه امام، ۸۰ ص.
خلقت انسان در بیان قرآن، تهران، شرکت سهامى انتشار، چاپ سوم، ۱۳۵۱ ش.
۹۶٫ همان
۹۷٫ سیّد الاهل، عبد العزیز
من اشارات العلوم فی القرآن الکریم، بیروت، دار النهضه الحدیثه، ۱۳۹۲ ق، ۱۷۲ ص.
۹۸٫ السّبیعنی، عدنان
سنریهم آیاتنا، بیروت (الدّار الشامیّه)، دمشق (دار القلم)، ۱۴۱۳ ق، ۱۳۶ ص.
۹۹٫ السیّد غنیم، کارم
الجراد فی القرآن الکریم و العلم الحدیث، قاهره، دار الصحوه للنشر و التوزیع، ۱۴۰۹ ق، ۲۷۶ ص، این کتاب علاوه بر نویسنده فوق یک نویسنده دیگر دارد (عبد العظیم محمد الجمال).
۱۰۰٫ الشریف، عدنان
من علوم الارض القرآنیّه (الثوابت العلمیه فی القرآن الکریم)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۳ م، ۲۳۲ ص.
۱۰۱٫ همان
من علم الطب القرآنی، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۰ م، ۳۳۶ ص.
۱۰۲٫ همان
من علم الفلک القرآنی (الثوابت العلمیه فی القرآن الکریم)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۱ م، ۱۷۰ ص.
۱۰۳٫ شمسی باشا، حسّان
النوم و الارق و الاحلام بین الطّب و القرآن، جدّه- السعودیه، دار المناره للنشر و التوزیع، ۱۴۱۱ ق، ۲۱۶ ص.
۱۰۴٫ شریف عبد الکریم، د
خواطر و تأملات فکریه بین الأدب و العلم و القرآن، مصر، اخبار الیوم اداره الکتب و المکتبات، ۱۴۰۸ ق، ۲۴۶ ص.
۱۰۵٫ شهیدى، فضل اللّه
قرآن و کتابهاى علمى در رابطه هفت آسمان و هفت زمین و خلقت انسان، با مقدمه و اهتمام قاسم صافى، به ضمیمه سه مقاله دیگر، تهران، چاپ خواجه، ۱۳۶۰ ش، ۸۷ ص.
۱۰۶٫ الشحات، على احمد
الاعجاز الطبی فی القرآن الکریم الطب الوقائی، القاهره، المؤسسه العربیّه الحدیثه، ۱۵۹ ص.
۱۰۷٫ شهرستانی، سید هبه الدّین
(الاسلام و الهیئه) اسلام و هیئت، ترجمه سید هادى خسرو شاهى، تهران، شرکت سهامى انتشار، چاپ چهارم.
۱۰۸٫ شیخ امین، بکری
التعبیر الفنی فی القرآن، بىجا، دار الشروق، ۱۹۷۳ م.
۱۰۹٫ الشاطبی، ابو اسحاق
الموافقات فی اصول الاحکام، بىجا، بىتا، چاپ مصطفى محمد.
۱۱۰٫ شحاته، عبد اللّه
تفسیر الآیات الکونیه، بىجا، دار الاعتصام، بىتا.
۱۱۱٫ شریعتى، محمد تقى
تفسیر نوین، تهران، دفتر نشر فرهنگ معارف اسلامى، ۱۳۳۵ ش، ۴۳۵ ص.
۱۱۲٫ صافى گلپایگانى، لطف اللّه
بسوى آفریدگار، قم، دفتر انتشارات اسلامى، ۱۳۷۰ ش، ۱۲۸ ص.
۱۱۳٫ صادقى، محمد
زمین و آسمان و ستارگان از نظر قرآن، تهران، کتابفروشى مصطفوى، چاپ دوم، ۱۳۵۶ ش، ۳۴۶ ص.
۱۱۴٫ همان
الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنّه، قم، انتشارات فرهنگ اسلامى، الطبعه الثانیه، ۱۴۰۸ ق، ۳۰ جلد.
۱۱۵٫ الصرایره، محمّد
آیات للموقنین، الاردن، مکتبه المنار، ۱۴۰۵ ق، ۱۲۸ ص.
۱۱۶٫ صدقی، نعمت
معجزه القرآن، القاهره، عالم الکتب، ۱۹۷۱ م، ۲۲۰ ص.
۱۱۷٫ صدر المتألهین، محمد بن ابراهیم صدر الدین الشیرازی (م ۱۰۵۰ ق)
تفسیر القرآن الکریم، قم، انتشارات بیدار، ۷ جلد، الطبعه الثانیه ۱۳۶۶ ش، به جلد ۲ ص ۲۶۹ مراجعه فرمایید.
۱۱۸٫ ضیاء الدین عتر، حسن
المعجزه الخالده، بیروت، دار ابن حزم، الطبعه الثانیه، ۱۴۰۹ ق- ۱۹۸۹ م، ۴۳۲ ص.
۱۱۹٫ طالقانى، سید محمود (م ۱۳۵۸ ش)
پرتوى از قرآن، تهران، شرکت سهامى انتشار، ۱۳۴۸ ش، جلد ۲، ص ۳۱۹، شش جلد آن به چاپ رسیده است.
۱۲۰٫ طباطبائى، سید محمد حسین
اعجاز قرآن، قم، بنیاد علمى و فکرى علامه طباطبائى، ۱۳۶۲ ش، ۱۵۳ ص.
۱۲۱٫ همان
المیزان فی تفسیر القرآن، طهران دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۹۷ ق، ۲۰ جلد، به ج ۱۴ ص ۲۷۹ و … مراجعه فرمایید.
۱۲۲٫ همان
قرآن و قانون تنازع بقا، قم، انتشارات اهل بیت، ۱۳۶۰ ش، ۱۶۸ ص.
۱۲۳٫ الطاهری، طارق شفیق
تکوین الجنین فی القرآن، بغداد، مطبعه المعارف، ۱۹۵۸ م، ۷۰ ص.
۱۲۴٫ طنطاوی جوهری
الجواهر فی تفسیر القرآن، دار الفکر، ۱۳ جلد، بىجا، بىتا.
۱۲۵٫ طیره، عبد الفتاح محمد
خلق الانسان دراسه علمیه قرآنیه، مصر، الهیئه المصریه العامه للکتاب، بىتا.
۱۲۶٫ عبده، محمد
تفسیر القرآن الکریم (جزء عمّ)، مصر، الجمعیّه الحریّه الاسلامیّه (و نشر ادب حوزه)، ۱۳۴۱ ق، الطبعه الثانیه، ۱۹۰ ص.
۱۲۷٫ عبد الرضا على، صادق
القرآن و الطب الحدیث، بیروت، دار المؤرخ العربی، بىتا.
۱۲۸٫ عمر ابو حجر، احمد
التفسیر العلمی للقرآن فی المیزان، بیروت- دمشق، دار قتیبه، ۱۴۱۱ ق- ۱۹۹۱ م، ۵۶۳ ص.
۱۲۹٫ عظیمزاده اردبیلى، فائزه
جلوههاى اعجاز در قرآن کریم، بىجا، سازمان تبلیغات اسلامى.
۱۳۰٫ عقاد، عباس محمود
قرآن و مکتب تکامل، ترجمه سید خلیل خلیلیان، تهران، انتشارات اسلامى، ۱۳۵۸ ش.
۱۳۱٫ عبد الصمد، محمد کمال
اعجاز العلمی فی الاسلام، مصر، الدار المصریه للبنائیّه، بىتا.
۱۳۲٫ عبد العزیز، محمد کمال
الاطعمه القرآنیه غذاء و دواء، بىجا، مکتبه القرآن، بىتا.
۱۳۳٫ العک، خالد عبد الرحمن
غایه حیاه الانسان کما یصوّرها الدین و العلم، بىجا، دار الالباب، بىتا.
۱۳۴٫ عبد الجبّار، شاکر
ملامح کونیّه فی القرآن، بغداد، مکتبه الشرق الجدید، ۱۹۸۵ م، ۱۲۷ ص.
۱۳۵٫ عبد اللّه، محمد محمود
مظاهر کونیّه فی معالم قرآنیّه، بیروت، دار مکتبه التربیه، ۱۶۰ ص.
۱۳۶٫ همان
الطب القرآنی غذاء و دواء، بیروت، دار الکتب العلمیه، بىتا.
۱۳۷٫ عادل ابو الخیر، محمد
اجتهادات فی التفسیر العلمی فی القرآن الکریم، مصر، مرکز الدلتا للطباعه، ۱۴۰۸ ق
(۱۹۸۸ م)، ۱۳۴ ص.
۱۳۸٫ عبد الجواد، احمد
الشمس و القمر بحسبان، دمشق، مطبعه محمد هاشم الکبتی، ۱۴۰۵ ق، ۱۸۰ ص.
۱۳۹٫ عباس، فضل حسن و سناء فضل
اعجاز القرآن الکریم، المکتبه الوطنیه، ۱۴۱۲ ق- ۱۹۹۱ م، ۳۸۱ ص.
۱۴۰٫ علی لفته، جلیل
نفحات من الاعجاز الطبّی فی القرآن الکریم، ۱۱۴۰ ق- ۱۹۹۰ م، ۱۴۸ ص.
۱۴۱٫ عبد العزیز، محمد کمال
اعجاز القرآن فی خلق الانسان، دراسه فی الانف و الاذن و الحنجره فی ضوء الطب و علوم القرآن و الحدیث، القاهره، مکتبه ابن سینا، ۸۵ ص.
۱۴۲٫ عبد العزیز، عبد الحمید محمد
الاعجاز الطبّی فی القرآن الکریم، القاهره، مکتبه ابن سینا، ۱۴۳ ص.
۱۴۳٫ علیوی، ابن خلیفه
معجزه القرآن العشرین فی کشف رباعیه و ثلاثیه اوامر القرآن الکریم، دمشق، دار الایمان، ۱۴۰۳ ق- ۱۹۸۳ م، ۱۱۰ ص.
۱۴۴٫ عرفان، حسن
پژوهشى در شیوههاى اعجاز قرآن، قم، دار القرآن الکریم، ۱۴۱۱ ق- ۱۳۶۹ ش، ۱۳۲ ص.
۱۴۵٫ عفیفی، محمود سراج الدین
قوانین اللّه و لیست قوانین الطبیعه، قاهره، دار الفکر العربی، چاپ دوم، ۱۹۷۹ م، ۱۷۶ ص، و در چاپ دوم کلمه «آیات التوحید» به عنوان اضافه شده است.
۱۴۶٫ عیتانی، محمد
القرآن فی ضوء الفکر المادی الجدلی، بیروت، دار العوده، چاپ دوم، ۱۹۸۱ م، ۱۱۷ ص.
۱۴۷٫ عروه، احمد
العلم و الدین مناهج و مفاهیم، دمشق، دار الفکر، ۱۴۰۸ ق، ۱۹۶ ص.
۱۴۸٫ عطیّه، حسن حامد
خلق السموات و الارض فی سته ایّام فی العلم و القرآن، تونس، مؤسسات عبد الکریم بن عبد اللّه، ۱۹۹۲ م، ۲۳۵ ص.
۱۴۹٫ عبد الجبّار، شاکر
القرآن یفک لغز الارض، بغداد، مطبعه اسعد، ۱۹۸۵ م، ۱۵۵ ص.
۱۵۰٫ علی البنبی، محمد
نحل العسل فی القرآن و الطب، مصر، الأهرام التجاریه القاهره، ۱۹۸۷ م، ۲۰۵ ص.
۱۵۱٫ غزالی، ابو حامد (م ۵۰۵ ق)
احیاء العلوم (الاحیاء)، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۲ ق- ۱۹۸۲ م، چهار جلد، به جلد اول ص ۲۸۹ به بعد مراجعه فرمایید.
۱۵۲٫ همان
جواهر القرآن، دمشق- بیروت، المرکز العربی للکتاب، بىتا.
۱۵۳٫ الفندی، محمد جمال الدین
مع القرآن فی الکون، مصر، الهیئه المصریه العامه للکتاب، ۱۹۹۲ م، ۲۱۰ ص.
۱۵۴٫ فوّاز عراجی، ابراهیم
القرآن و علوم العصر الحدیثه، بیروت، دار النهضه العربیه، ۱۴۰۹ ق، ۱۳۹ ص.
۱۵۵٫ الفندی، محمد جمال الدین
اللّه و الکون، مصر، الهیئه العامه للکتاب، ۱۹۸۷ م، ۴۷۰ ص.
۱۵۶٫ فکری، السیّد علی
القرآن ینبوع العلوم و العرفان، دار احیاء الکتب العربیه، ۱۳۷۰ ق- ۱۹۵۱ م، چاپ دوم، دو جلد.
۱۵۷٫ الفندی، محمد جمال الدین
شگفتیهائى از اعجاز در قرآن کریم، ترجمه سید حسین میردامادى، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، ۱۳۷۱ ش، ۲۱۱ ص.
۱۵۸٫ القیشاوی، عبد اللّه
القرآن على ضوء العقل، مصر، بىتا، بىنا.
۱۵۹٫ قرقوز، احمد (عبد الحمید دیاب)
مع الطب فی القرآن الکریم، دمشق، مؤسسه علوم القرآن و منشورات الرضی- زاهدی، قم، ۱۴۰۴ ق، ۲۰۴ ص.
۱۶۰٫ قبلان، هشام
مع القرآن فی الدین و الدنیا، بیروت- پاریس، منشورات بحر المتوسط و عویدات، ۱۹۸۶ م، ۳۸۳ ص.
۱۶۱٫ کواکبی، عبد الرحمن
طبایع الاستبداد و مصارع الاستعباد، حلب، طبع حلب، ۱۹۵۷ م.
۱۶۲٫ گلشنى، مهدى
قرآن و علوم طبیعت، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۴ ش، ۱۷۳ ص، این کتاب به عربى هم ترجمه شده و تحت عنوان «القرآن و معرفه الطبیعه» چاپ شده است، دار الاضواء للطباعه و النشر و التوزیع، بیروت، ۱۴۱۰ ق، ۱۶۸ ص.
۱۶۳٫ مرادى، ایمان
راز آسمانهاى هفتگانه، اصفهان، معاونت فرهنگى دانشگاه علوم پزشکى اصفهان، ۱۳۷۳ ش،۱۰۴ ص.
۱۶۴٫ محمودى، عباسعلى
ساکنان آسمان از نظر قرآن، تهران، نهضت زنان مسلمان، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ ش، ۱۶۷ ص.
۱۶۵٫ مروّه، یوسف
العلوم الطبیعه فی القرآن، بیروت، منشورات مروّه العلمیّه، ۱۳۸۷ ق، ۲۸۲ ص.
۱۶۶٫ مکارم شیرازى، ناصر (متولد ۱۳۰۵ ش)
تفسیر به رأى، قم، مطبوعاتى هدف، چاپ هفتم، ۱۳۶۷ ش، ۹۶ ص.
۱۶۷٫ مکارم شیرازى، ناصر (معاصر)
قرآن و آخرین پیامبر، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۳۴۱ ص.
۱۶۸٫ مکارم شیرازى، ناصر (با همکارى جمعى از نویسندگان)
تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۴ ش، ۲۷ جلد.
۱۶۹٫ همان
پیام قرآن (تفسیر موضوعى)، قم، مدرسه الامام امیر المؤمنین (ع)، ۱۳۶۷ ش، ۹ جلد تاکنون.
۱۷۰٫ معرفت، محمد هادى (معاصر)
اعجاز علمى قرآن، این کتاب هنوز به چاپ نرسیده است و ما آن را نزد نویسنده محترم ملاحظه کردیم.
۱۷۱٫ محمود، مصطفى
القرآن کائن حیّ، بیروت، دار العوده، ۱۵۵ ص.
۱۷۲٫ محمود اسماعیل، محمد
الاشارات العلمیه فی الآیات الکونیه فی القرآن الکریم، مصر، دار الدعوه للنشر و التوزیع، ۱۴۱۱ ق، ۱۴۷ ص.
۱۷۳٫ محمد حسب البنّی، د. منصور
القرآن الکریم و العلم الحدیث، مصر، الهیئه المصریه العامه للکتاب، ۱۹۹۰ م، ۳۳۳ ص.
۱۷۴٫ المظفر، محسن عبد الصاحب
القرآن و الاحوال المناخیّه (دراسه قرآنیه)، نجف اشرف، منشورات دار الاضواء، ۱۹۶۴ م، ۱۷۲ ص.
۱۷۵٫ محمدى زنجانى، على
قرآن و اختراعات جدید، قم، چاپخانه اسلام، ۲۸۰ ص.
۱۷۶٫ مصباح یزدى، محمد تقى (معاصر)
جهانشناسى (مجموعه معارف قرآن ۲)، انتشارات در راه حق، ۱۳۶۲ ش، ۱۶۸ ص.
۱۷۷٫ همان
خلقت انسان از نظر قرآن، محمد تقى مصباح (محمود محمدى عراقى)، قم، انتشارات شفق.
۱۷۸٫ همان
معارف قرآن، قم، انتشارات در راه حق، ۱۳۶۷ ش، ۵۲۰ ص.
۱۷۹٫ محی الدّین العجوز، احمد
معالم القرآن فی عوالم الاکوان، موسسه دار الندوه الجدیده، بیروت، ۱۴۰۷ ق، ۳۱۴ ص.
۱۸۰٫ المحجری، یحیى سعید
آیات قرآنیّه فی مشکات العلم، قاهره، دار النصر للطباعه الاسلامیه، ۱۹۹۱ م، ۴۵۲ ص.
۱۸۱٫ مطهرى، مرتضى (شهادت ۱۳۵۸ ش)
قرآن و مسئلهاى از حیات، بىجا، بىنا، بىتا.
۱۸۲٫ مهران، جمال الدین حسین
آیات من الاعجاز العلمی فی القرآن الکریم، مصر، مکتبه الأنجلو المصریه، ۱۹۹۲ م، ۱۰۲ ص.
۱۸۳٫ محمد سراج الدین زکریا، ا. د (السیده اصلاح اسماعیل امین)
اعجاز القرآن فی وقایه الانسان، القاهره، نهضه مصر، ۱۹۹۳ م، ۱۲۷ ص.
۱۸۴٫ مسلم، مصطفى
مباحث فی اعجاز القرآن، جدّه- السعودیه، دار المناره، ۱۴۰۸ ق- ۱۹۸۸ م، ۲۹۵ ص.
۱۸۵٫ مجلسى، محمد باقر (م ۱۱۱۱ ق)
بحار الانوار، تهران، المکتبه الاسلامیه، ۱۳۵۸ ش، ۱۱۰ جلد، در جلد ۵۷ و ۵۸٫
۱۸۶٫ المرسی، ابو الفضل
تفسیر قرآن، …
۱۸۷٫ مشکینى اردبیلى، على (معاصر)
تکامل در قرآن، ترجمه حسینىنژاد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، بىتا، ۸۰ ص.
۱۸۸٫ مهاجرى، مسیح
نظریه تکامل از دیدگاه قرآن، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، ۱۳۶۳ ش، ۷۸ ص.
۱۸۹٫ المحجری، د- یحیى
آیات قرآنیه فی مشکوه العلم، بىجا، المختار الاسلامی، بىتا.
۱۹۰٫ المطیعی، محمد نجیب
تنبیه العقول الانسانیه لما فی القرآن من العلوم الکونیه و العمرانیه، حلب، مکتبه احمد ربیع، بىتا.
۱۹۱٫ محمد محی الدّین، حسین ناجی
تسعه عشر ملکا (بیان ان فریه الاعجاز العددی للقرآن خدعه بهائیه)، مصر، الزهراء للاعلام العربی، بىتا.
۱۹۲٫ نوفل، عبد الرزاق
الاعجاز العددی للقرآن الکریم، القاهره، مطبوعات الشعب، الطبعه الثانیه، ۱۹۸۶ م، ۱۷۴ ص، در سه جلد.
۱۹۳٫ همان
اللّه و العلم الحدیث، قاهره، مؤسسه دار الشعب، ۱۹۷۷ م، ۲۰۲ ص.
۱۹۴٫ همان
القرآن و العلم الحدیث، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۹۳ ق، ۲۲۵ ص.
۱۹۵٫ همان
قرآن بر فراز اعصار، قم، انتشارات نهضت، ۱۳۴۹ ش، ۳۰۳ ص. ترجمه و پاورقى از ابو الفضل بهرامپور و محمود شکیب با مقدمه یحیى نورى.
۱۹۶٫ همان
من الآیات العلمیه، قاهره- بیروت، دار الشروق، ۱۴۰۹ ق، ۱۳۱ ص.
۱۹۷٫ همان
اسرار و عجب، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۵۹ ص.
۱۹۸٫ نظیرى، یحیى
قرآن و پدیدههاى طبیعت از دید دانش امروز، تهران، سحاب کتاب، ۱۳۵۸ ش، ۱۸۸ ص، با مقدمه محمد تقى شریعتى.
۱۹۹٫ نورى، حسین (معاصر)
دانش عصر فضا، قم، نشر مرتضى، ۱۳۷۰ ش، ۲۵۰ ص.
۲۰۰٫ نجاتى، محمد عثمان
قرآن و روانشناسى، ترجمه عباس عرب، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، ۱۳۶۷ ش، ۳۸۰ ص.
۲۰۱٫ النجدی، حمید
الاعجاز العلمی فی القرآن الکریم، دمشق، مطبعه الشام، ۱۴۱۴ ق- ۱۹۹۳ م، ۱۸۱ ص.
۲۰۲٫ نیازمند شیرازى، ید اللّه
اعجاز قرآن از نظر علوم امروزى، تهران، شرکت چاپ میهن، چاپ چهارم، ۱۳۳۵ ش، ۱۹۱ ص.
۲۰۳٫ النجدی، ابو زهرا
من الاعجاز البلاغی و العددی للقرآن الکریم، الوکاله العالمیه للتوزیع، ۱۹۹۰ م.
۲۰۴٫ نجمى، محمد صادق (و هاشم هریسى)
شناخت قرآن، بىنا، ۱۳۶۱ ش، ۳۲۸ ص.
۲۰۵٫ وحید الدین خان
الاسلام یتحدّی (مدخل العلمی الى القرآن)، تعریب ظفر الاسلام خان، قم، ط ۳، دار الجیل المسلم، ۱۹۷۳ م.
۲۰۶٫ هارون، د- نبیل عبد السلام
کشّاف الاعجاز فی القرآن و السنّه، قاهره، مکتبه ابن سینا، ۸۰ ص.
۲۰۷٫ هیتو، محمد حسن
المعجزه القرآنیه (الاعجاز العلمیّ و الغیبی)، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۰۹ ق- ۱۹۸۹ م، ۳۴۴ ص.
۲۰۸٫ الهاشمی، عبد المنعم
الالوان فی القرآن الکریم، بىجا، دار ابن حزم، بىتا.
اسلاید این درس تا پایان ترم تکمیل خواهد شد، بنابراین لازم است دانشجویان محترم فایل نهایی را درآخرین جلسه ی آموزشی نیز دریافت کنند.
آخرین به روز رسانی : ۱۳۹۵/۷/۵
