🔸بیتردید یکی از مهمترین اهداف آموزش، تربیت نیروی انسانی دانا برای جامعه است که در نگاه مادی صرفاً با گذراندن دروس مختلف و استفادهی علمی از استادان و صاحب نظران شکل میگیرد؛ اما چه بسیار دیده شده است که همین تعدّد استاد سبب سردرگمی علم آموز شده و ذهن فراگیر، سرشار از مجموعهی باورهای گوناگون شده است که در نهایت فرد را از حقیقت دور میکند.
داشتنِ استادان مختلف گاهی در مجامع علمی و در میان مدعیان علمآموزی فقط برای تفاخر زیستنامه است و گاهی وقت فراگیر به نشستن پای درس این استاد و آن استاد، بدون هیچگونه تحلیلی میگذرد و گاهی هم هر چه بیشتر آموخته میشود آموزهها، کمتر آمیختهی زندگی میگردد یا فرصت به کار بستن در زندگی پیش نمیآید و یا شاید پیش نمیآوریم…
🔸در میان همهی این گاه و بیگاهها کلامی نورانی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) تمام معادلات بشری را بر هم میزند:
«مَن عَمِلَ بِما یَعلَمُ وَرَّثَهُ اللَّهُ عِلمَ ما لَم یَعلَم»
📚حلوانی، نزهه الناظر و تنبیه الخاطر، ص۱۰۲
یعنی: هر کس به آنچه میداند عمل کند، خداوند دانش آنچه را که نمیداند به او ارزانى میدارد.
🔸در جایی دیگر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) خوف خود را از رویکرد نادرست جامعه ترسیم میکند و میفرماید: «أیتها الاُمّه إنّی لا أخافُ عَلیکم فیما لا تَعلَمون وَ لکِن اُنظروا کَیفَ تَعمَلونَ فیما تَعلَمون»
📚پاینده، نهجالفصاحه، ص۳۵۸
یعنی: ای امت؛ من از آنچه نمیدانید بر شما بیم ندارم ولی بنگرید آنچه را میدانید چگونه عمل میکنید؟
🔸آری، باید اوراق بشوییم و به جای ردیف کردن نام این و آن به عنوان استاد خویش، بیشتر به عملکرد خود بیاندیشیم و این دقیقاً همان مهمی است که بین ما و خدا تعریف میشود و همهی رزومه ها_ به تعبیر دانشگاهی آن_ از آن تهی است…
🔸اگر هدف، مقابله با طرح شیطان است، پس باید روش تربیتی اسلام را در دستورکار زندگی خود قرار دهیم و به آنچه میدانیم عمل کنیم و اینجاست که تقوا «حرف اول» را در فراگیری دانش میزند:<اتَّقُوا اللَّهَ وَ یعَلِّمُکمُ اللَّه>
📖البقره،۲۸۲
یعنی: به خدا تقوا داشته باشید، خداوند به شما تعلیم میدهد.
🔸مفهوم این رویکرد از زبان سایر امامان(علیهم السلام) نیز بارها تکرار شده است که حاکی از اصلاح نشدن این مشکل اساسی در جامعهی علمی است:
🔸امام باقر(علیه السلام) میفرماید: «مَنْ عَمِلَ بِمَا یعْلَمُ عَلَّمَهُ اللَّهُ مَا لَمْ یعْلَم»
📚علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۸۹
یعنی: هر کس عمل کند به آن چه می داند، خداوند به او می آموزد آن چه نمی داند.
🔸امام صادق(علیه السلام) نیز فرمودهاند: «مَنْ عَمِلَ بِمَا عَلِمَ کُفِیَ مَا لَمْ یَعْلَم»
📚شیخ صدوق، التوحید، ص۴۱۶
یعنی: هر کس عمل کند به آن چه میداند، کفایت میکند از آن چه نمیداند.
🔸باور داشته باشیم اگر به دانستههای اندک خود عمل کنیم خداوند ورای تصور ما از راههایی متفاوت علوم را به ما میآموزد…استادی را به سراغ ما میفرستد، روزنهی قلب ما را به حقایق ناب روشن میکند، و …
🔸از خداوند علیِ اعلی میخواهیم همهی خادمان قرآن و حدیث را در جرگهی عالمان عامل خودش قرار دهد.
